Już tysiące lat temu ludzkość szukała skutecznych sposobów na kontrolowanie, a przede wszystkim obniżanie temperatury panującej we wnętrzach budynków.
Jednak dopiero ostatnie stulecie przyniosło powstanie i rozwój urządzeń klimatyzacyjnych znanych nam w ich obecnym kształcie. W tekście przyjrzymy się historii klimatyzacji – od pierwszych prób podejmowanych w starożytności aż po wynalazek Willisa Carriera, czyli inżyniera uznawanego za twórcę współczesnych systemów klimatyzacyjnych.
Klimatyzacja w czasach antycznych
Potrzeba niwelowania wysokich temperatur towarzyszy nam od zarania dziejów. Większość protoplastów klimatyzacji była mało efektywna i wymagała stałego nadzoru – dobrym przykładem mogą być chociażby stosowane w Egipcie osłony okienne z trzciny lub wilgotnych tkanin. Nieco bardziej zaawansowane metody wykorzystywano w starożytnym Rzymie. Ściany budowanych tam domostw były wyposażone w specjalne tunele, którymi przepływała woda z akweduktów, schładzając tym samym całą konstrukcję obiektu. Z jeszcze innych sposób korzystali mieszkańcy Persji. Wznosili oni wieże, które przechwytywały podmuchy wiatru i transportowały go do wnętrz budynków.
Chłód rewolucji przemysłowej
Poszukiwaniami skutecznych metod obniżania temperatury zajmowało się wielu wybitnych naukowców – wśród nich należy wymienić chociażby Corneliusa Drebbela, Michaela Faraday’a czy nawet ojca założyciela Stanów Zjednoczonych, Benjamina Franklina. Efekty pracy wspomnianych badaczy nie opuściły jednak nigdy murów laboratoriów, a przełom nastąpił dopiero w XIX wieku, kiedy wynaleziono przemysłowe urządzenia do wytwarzania lodu. Z ich pomocą tworzono pierwsze systemy klimatyzacji, jednak było im daleko do ideału.
Willis Carrier – ojciec współczesnej klimatyzacji
Przełomem okazał się system opracowany przez Willisa Carriera, amerykańskiego inżyniera, który szukał wydajnego sposobu na kontrolowanie temperatury i wilgotności powietrza w pewnej nowojorskiej drukarni. Wynalazca wpadł na pomysł, aby wykorzystać układ z wodą chłodzoną amoniakiem, która obniżała temperaturę wtłaczanego mechanicznie powietrza, rozprowadzanego następnie za pomocą wentylatorów. Plany urządzenia zostały oficjalnie zaprezentowane w 1902 roku, a niedługo później gotowa instalacja znalazła się we wnętrzu hali produkcyjnej.
System Carriera okazał się tak skuteczny, że zaczęto go stosować w wielu innych zakładach przemysłowych. Inżynier, widząc rosnące zainteresowanie swoim dziełem, założył firmę, która zajmowała się montażem klimatyzacji w obiektach publicznych, takich jak galerie handlowe czy kina. W 1925 roku przedsiębiorstwo Carriera zainstalowało swój system w Teatrze Rivoli na Times Square, który stał się dzięki temu pierwszym na świecie budynkiem z systemem klimatyzacyjnym.
Z biegiem czasu wynalazek był udoskonalany – zarówno przez samego Carriera, jak też wielu innych producentów. Dzięki ich pracy możemy się dziś cieszyć wydajnymi urządzeniami, które umożliwiają precyzyjne kontrolowanie temperatury w naszych domach czy biurach.
